รายงานพิเศษ: รวมดาว (ดิน) เล่าเรื่องคุก

Prachatai

จับเข่าคุยหลังปล่อยตัวหมาดๆ 7 ดาวดิน เห็นอะไรในเรือนจำ
"ได้ซึมซับความเป็นมนุษย์ของเขา เราอยู่ข้างนอกเราอาจเห็นเขาเป็นคนขี้คุก ทำผิด พอเราได้สัมผัสจริงๆ เรารู้ว่าเขายังมีความเป็นคน บางทีเขาอาจเข้ามาเพราะถูกระบบยุติธรรม ที่เราก็รู้ว่าไม่ใช่ระบบยุติธรรมจริงๆและเมื่อได้คุยกับเขา ทำให้เห็นว่ามีหลายเหตุผลปัจจัยที่ทำให้เข­าต้องเข้ามาอยู่ในคุก"

 

หลังสมาชิก ‘ขบวนการประชาธิปไตยใหม่’ 14 คนออกจากเรือนจำใหม่หมาด บางคนกลับบ้านไปพบครอบครัว บางคนยังคงรวมกลุ่มเตะบอลกัน ประชาไทมีโอกาสสัมภาษณ์  7 นักศึกษากลุ่มดาวดินก่อนกลับภูมิลำเนา แม้แต่ละคนหน้าตาจะแปลกไปด้วยสภาพหัวเกรียนเหมือนๆ กันหมด แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่เปลี่ยนคือ สายตามุ่งมั่น และดูเหมือนจะมากกว่าเดิม
เราพูดคุยกันไม่ใช่ประเด็นการเคลื่อนไหวทางการเมือง หากแต่เป็นการบอกเล่าถึงบทเรียนที่ได้รับจากห้องเรียนที่ชื่อว่า เรือนจำ
ต้องกล่าวด้วยว่าการสัมภาษณ์มีลักษณะคล้าย ‘การจับปูใส่กระด้ง’ คุยกับสมาชิกคนนี้ คนอื่นๆ ที่รอสัมภาษณ์ก็หนีไปเล่นฟุตบอลกันอย่างสนุกสนาน มันคงเป็นฟุตบอลนัดแรกที่พวกเขาได้เล่นด้วยกันนอกรั้วกำแพงสูง

000000

 

น้อย – อภิวัฒน์ สุนทรารักษ์

ชีวิตความเป็นอยู่ในเรือนจำเป็นยังไง
ตอนแรกที่เดินเข้าไป มองเห็นกำแพงที่สูงๆ ผมก็ตกใจว่าข้างในนั้นเป็นแบบที่ผมคิดรึเปล่า มันเลวร้าย เป็นศูนย์รวมพวกนักโทษ พวกนักเลงรึเปล่า แต่พอผมเดินเข้าไปเพื่อเข้าที่พักในวันนั้นตอนตีสองหลังจากศาลตัดสินเสร็จ ผู้คุมที่นั่นก็ดูแลพวกเราเป็นอย่างดีตั้งแต่วันแรก แล้วตื่นเช้าขึ้นมาก็ตกใจอ่ะ คนทำไมอาบน้ำเยอะจังเลย ตอนแรกก็กลัวๆ ไม่กล้าอาบ ก็เลยอาบทีหลัง ห้องน้ำเตี้ยๆ ต้องนั่ง หัวโผล่ขึ้นมา แล้วก็มีคนมายืนอยู่ กดดัน โอ้โห รอเข้าห้องน้ำ รอกันเยอะ ต้องใช้เวลารวดเร็วพอสมควรในนั้น
ซักพักมีการแยกแดน ทำให้พวกเราต้องย้ายไปแดนละสองคนสามคน ส่วนตัวผมก็ไปอยู่ในแดน 3 กับไผ่แล้วก็สามเหลี่ยม [ฉายาของเบส] เข้าไปแล้วเขาก็ดูแลดีเหมือนเดิม ตั้งแต่วันแรกผู้คุมก็เข้มหน่อยแต่ก็ใจดีให้ไปอยู่ในห้องพักที่มี 11 คน แล้วก็เปิดไฟตลอด แสบตามากเลย เปิดไฟทั้งคืน หลับๆ ตื่นๆ ร้อนด้วย แล้วก็แออัดด้วย
พออยู่ไปเรื่อยๆ ก็เห็นมิตรภาพของคนในคุกว่าเป็นยังไง ผมเดินไปไหนเขาก็ทักทายว่าเป็นยังไงมายังไง พี่เขาก็จัดสรรที่นอนให้ทุกอย่าง วันแรกมีคนนึงไม่มีที่นอน พี่เขาก็แบ่งที่นอนให้ ผมก็เห็นมิตรภาพ พี่บางคนไม่มีญาติก็ลำบากมาก ต้องทำงานแลกเอาของ พวกของกิน อยากกินอะไรก็ต้องทำงานแลก อยากได้ยาสูบก็ต้องทำงานแลก อย่างเช่น ซักผ้าอาทิตย์นึงแลกกับบุหรี่มวนนึง
ข้างในนั้นทำทุกอย่างเลย มีตั้งแต่ทำกรงนก ทำขนม ทำถุงกระดาษที่เขาใช้ในห้าง เขาก็ทำสวยครับ แบ่งกันทำ แล้วก็ขนมในนั้นผมกินแล้วอร่อยมากเลย ชื่อว่า ขนมเดียวดาย หากินได้ที่แดน 3  มันจะเป็นขนมแบบเหนียวๆ เคี้ยวๆ ห่อกระดาษ อร่อยมาก หวานจับใจ

ได้รู้จักนักโทษการเมืองคนอื่นไหม
ไม่รู้เหมือนกันครับ ไม่น่าจะได้เจอ ส่วนมากจะเจอคดีชิงทรัพย์ ปล้น ฆ่า แต่ผมก็คิดว่าเขาไม่ใช่คนเลวนะครับ เขาแค่ตัดสินใจพลาดเพียงชั่ววูบเท่านั้นเองทำให้ชีวิตเขาต้องพังทั้งชีวิต เหมือนคนที่ผมคุยด้วยเป็นประจำ แกตัดสินใจไปช่วยน้อง มันไม่ใช่เรื่องของแกแต่เผลอพลั้งไปฆ่าคน แกเพิ่งเรียนจบด้วย ออกมาก็ยังไม่รู้ว่าจะเป็นยังไง จะมีใครรับทำงานไหม แกก็เป็นกังวล คือ มันไม่มีคนที่ไม่ดีเลยเพียงแค่สังคมให้โอกาสกับเขา ถ้าเขาได้ออกมา ส่วนมากจะเป็นแบบว่าออกไปแล้ว คนไม่ยอมรับ เขาก็จะกลับเข้ามาอีก ทำอะไรไม่ได้ ไม่มีงานทำก็จะกลับมาทำแบบเดิม เป็นวัฏจักร
แล้วก็มีคนสักลายทั้งตัว ไม่ใช่ว่าจะไม่ดีนะ ผมชอบมาก แกติงต๊องดี แล้วหลังจากที่พวกผมออกมาหลังจากศาลตัดสินยกคำร้อง พวกแกก็ถามกันว่าจะไปกันแล้วเหรอ พวกเอ็งไม่อยู่แล้วพวกพี่ก็เหงาดิ
วินาทีที่เราออกมาเจอเพื่อนที่หน้าเรือนจำ รู้สึกยังไง
เห็นแล้วอยากร้องไห้เลย ดีใจมากครับ เพื่อนก็มาเป็นกำลังใจให้ตลอด ข้างในกับข้างนอกก็ไม่ต่างกัน ข้างนอกก็เหนื่อยเหมือนกัน ดีไม่ดีข้างนอกเหนื่อยกว่าข้างในอีก เขาพยายามช่วยเราทุกอย่าง ซื้อของซื้ออะไรมาเยี่ยมทุกอย่าง พอได้เห็นหน้าเพื่อนก็ชื่นใจ มีความสุข
อยากฝากอะไรทิ้งท้าย
พวกเรายืนยันว่าทำในสิ่งที่ถูกต้อง ถึงแม้จะมีทั้งคนที่สนับสนุนและไม่สนับสนุนก็ตาม พวกเราก็จะคิดว่าสิ่งนี้ถูกต้อง เสรีภาพต้องเกิดขึ้นในสังคม หลักการ 5 ข้อต้องกลับคืนมา

อาร์ตี้ (ชูศรี) ศุภชัย ภูครองพลอย  

ชีวิตความเป็นอยู่เป็นยังไง
แยกไปแดน 5 กับ โรม กับ หนุ่ย ในด้านความรู้สึกก็เหงา  เพราะว่าจากตอนอยู่ด้วยกันหมดมันก็เฮฮาปาร์ตี้กัน แต่พอแยกแดนก็รู้สึกว่ามันบั่นทอนอยู่เหมือนกัน สุดท้ายพวกเราก็รอจังหวะเยี่ยมญาติที่พวกเราจะได้อยู่ด้วยกัน ได้คุยกันทุกคน แต่ละวันก็เติมพลังให้กันตรงนี้ 20 นาที
เขาเราให้อยู่ข้างหน้า ให้อยู่บล็อกโซน ได้ไปอยู่รวมกับนักโทษคนอื่นก็ตอนกินข้าว  คิดว่าในแดน 3 เป็นระบบที่เป็นสังคมนิยมอยู่ คือเป็นรัฐ หน้าแดนมีพวกพี่เลี้ยง ผู้คุมอยู่ แล้วก็มีการแบ่งกองงาน ใครถนัดด้านไหนก็ไปทำ มีสวัสดิการให้ มีข้าว มีน้ำให้อาบให้กิน แ เรื่องเงินจากการทำงานก็ได้เท่าๆ กัน  แต่ก็มีคนชายขอบเยอะ คนที่ไม่มีญาติก็เยอะ

มุมมองต่อนักโทษการเมืองในฐานะที่เราเรียนกฎหมายด้วย
เป็นเรื่องธรรมดา เพราะสถานการณ์บ้านเมืองเราแบ่งเป็นขั้วอยู่แล้วชัดเจน แน่นอนอยู่แล้วต้องโดน ที่คุณปิดกั้นอิสรเสรีภาพ เขา  คือเขาไม่ใช่นักโทษที่เป็นอาชญากร ทำเรื่องที่มันรุ่นแรง ฆ่า ข่มขืนอะไรอย่างนี้ คือเขาเป็นนักโทษทางความคิด น่าจะมีสถานที่อะไรที่มันเป็นสำหรับนักโทษทางความคิดโดยเฉพาะ ไปอยู่ในนั้นก็เห็นเขาโดนปฏิบัติเหมือนนักโทษทั่วไป ผมก็ว่ามันรุ่นแรงเกินไปสำหรับนักโทษที่ทำแค่คิดต่าง
วินาทีที่เจอเพื่อนที่มารับเรือนจำ
พึ่งเข้าใจลึกซึ้งจริงๆ ว่าเสรีภาพ อิสรภาพคืออะไร หลังจากที่เราไปอยู่ 12 วัน มันจับต้องได้นะ จับต้องทางความรู้สึกของเรา แม่มารอรับด้วย รู้สึกว่าตื้นตันใจ แต่ก็ตกใจที่สื่อมวลชนเยอะ แต่ที่ออกมาคือเราสู้จากเรื่องข้างล่าง เรื่องปัญหาพื้นที่ที่เขากดขี่ มันเป็นภาพที่จับชัด พอเรามาโดนเรื่องนี้เป็นนามธรรมเรื่องความคิด มันก็รู้สึกจริงๆ ยิ่ง 12 วันที่ผ่านมา ยิ่งโดนแยกแดน พอได้ออกมามันซึมซับได้จริงๆ เรื่องอิสรภาพ เสรีภาพ
ฝากให้คำพูดนี้เป็นอะไรที่มันเตือนใจตัวเอง  12 วันที่ผ่านมาถึงแม้จะโดนจำกัดสิทธิเสรีภาพอะไร แต่มันได้อะไรเยอะได้รับรู้ว่าเรื่องนามธรรมที่เราท่อง พูดอะไรกันมันสัมผัสได้จริงๆ ไม่ได้คิดว่ามันจะหยุดหรือทำให้พวกผมกลัว ผมยังยืนว่าจะสู้ต่อ มันสวยงามมาก อิสรภาพ เสรีภาพ

คลิกอ่านเพิ่มทั้งหมด-prachatai.org/journal/2015/07/60249

คลิกดูเพิ่ม-Visa översättning